Τα νεώτερα στοιχεία από τα διεθνή Μ.Μ.Ε. δείχνουν ότι θεωρείται ως "εγκέφαλος" των επιθέσεων ο Βέλγος υπήκοος-Τζιχαντιστής, ονόματι "Αμπντελχαμίντ Αμπαούντ" από το Μόλενμπεκ του Βελγίου, ο οποίος βρίσκεται στη Συρία.
- Είναι εξαιρετικά δύσκολο να αληθεύει αυτό, καθότι ο επονομαζόμενος ήταν ένας άνθρωπος του κοινού ποινικού δικαίου σε χαμηλό επίπεδο δράσης, με ασταθή προσωπικότητα και ναρκισιστικές τάσεις, ενώ δεν διαθέτει στο Ισλαμικό Κράτος αξιόλογη επιτελική θέση, αλλά χρησιμοποιήθηκε ως προπαγανδιστής για την εισροή και άλλων "εθελοντών" από το Βέλγιο και την Ευρώπη.
Επίθεση τύπου όπως την πρόσφατη, εγκέφαλο και συντονιστές, μπορεί να έχει μόνο πρόσωπα που έχουν μακρά εμπειρία σε παραστρατιωτικές επιχειρήσεις και με τελείως διαφορετικό προφίλ ψυχολογικό από ότι ο Αμπαούντ. Βεβαίως ο ίδιος μπορεί να συμμετείχε στην επίθεση, ιδιαίτερα στο μέρος της στρατολόγησης των βομβιστών αυτοκτονίας.
- Ένα ακόμα σημείο προσοχής είναι οι παρακολουθήσεις των υπόπτων για τρομοκρατική δράση σε συνδυασμό με την ικανότητα των δραστών να δράσουν δίχως ενόχληση στην πρόσφατη επίθεση.
Τα τελευταία έτη τόσο οι Γαλλικές όσο και οι διεθνείς αρχές ασφαλείας και πληροφοριών έχουν δώσει τεράστια έμφαση στην τεχνολογία και στις συνεχείς και αδιάκριτες μαζικές παρακολουθήσεις ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Παρόλα αυτά υφίσταται αιφνιδιασμός τόσο σε στρατηγικό όσο και σε τακτικό επίπεδο.
Ο λόγος είναι ότι οι "Τζιχαντιστές" γνωρίζουν άριστα ότι παρακολουθούνται οπότε είναι προφανές ότι έχουν επιλέξει να μην χρησιμοποιούν καθόλου τηλεπικοινωνίες προκειμένου να οργανώσουν τρομοκρατικές δράσεις. Υπάρχουν καλά δοκιμασμένες τεχνικές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από ομάδες ατόμων και συνωμοτικά προκειμένου να δράσουν, δίχως να χρειαστούν τηλέφωνο, ίντερνετ κτλ. Παραλλήλως είναι βέβαιο ότι οι Τζιχαντιστές χρησιμοποιούν "λαγούς" δηλαδή ενσυνείδητους στόχους παρακολουθήσεων προκειμένου να στρέψουν αλλού την προσοχή των αρχών και να σπαταλήσουν τους πόρους τους.
Το παραπάνω σε συνδυασμό με την έλλειψη αξιόπιστων ανθρώπινων πηγών στις κοινότητες από όπου πηγάζουν τρομοκρατικές ομάδες, έχει ανοίξει πολύ μεγάλο κενό ασφαλείας. Χρειάζεται "λιγότερο κομπιούτερ και περισσότερο πεζοδρόμιο" σε ότι αφορά τη συλλογή πληροφοριών, εάν και αυτό είναι εξόχως δύσκολο.
Περαιτέρω τα συστήματα τεχνολογίας, εξασφαλίζουν μεγάλες κρατικές δαπάνες με ότι αυτό συνεπάγεται για την διαφθορά και τις σχέσεις πολυεθνικών εταιρειών με πολιτικούς και στελέχη ασφαλείας, ενώ φαινομενικά καθησυχάζεται το κοινωνικό σύνολο με τη λογική "όλα παρακολουθούνται, άρα θα τους εντοπίσουν".
Τέλος η εκάστοτε πολιτική τάξη, "φοβάται" ιδιαιτέρως την ανάπτυξη ευμεγέθων ανθρώπινων δικτύων πληροφοριών από αξιωματούχους καριέρας στις πληροφορίες, καθότι εμφιλοχωρεί ο φόβος ότι οι τελευταίοι γίνονται αρκετά ισχυροί για να παίξουν και πολιτικό ρόλο. Αντιθέτως η τεχνολογία (στα σοβαρά κράτη) μπορεί να ελεγχθεί πολύ εύκολα από την πολιτική ηγεσία.
- Οι Τζιχαντιστές στην Ευρώπη, με εμφανέστατα μεθοδικό τρόπο έχουν δημιουργήσει εντυπωσιακά και αδιόρατα δίκτυα επιμελητείας και υποστήριξης. Πρόσφατο τεύχος του "Νταμπίκ" του ιντερνετικού περιοδικού του "Ισλαμικού Κράτους" (Ι.Κ.) ονοματίζει πολλές χώρες στην Ευρώπη, μεταξύ των οποίων και την Ελλάδα, ως περιοχές που δρουν τέτοια δίκτυα. Επιπροσθέτως, δημοσκόπηση στη Γαλλία εκτίμησε ότι το 16% των 5 εκ. Μουσουλμάνων που ζουν στη χώρα είναι υπέρ του "Ι.Κ."
Εάν αναλογιστούμε ότι αυτό το ποσοστό δήλωσε ευθέως και δημοσίως τη υποστήριξη του και θα υπάρχουν και άλλοι οι οποίοι σε μια δημοσκόπηση δεν θα εξέφραζαν την πραγματική τους γνώμη , τότε τα πληθυσμιακά μεγέθη από όπου δίκτυα δευτερογενούς υποστήριξης μπορεί να προέλθουν, είναι πραγματικά πολύ μεγάλα, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες Ισλαμικές κοινότητες στην Ε.Ε. και παγκοσμίως.
Προσέτι στη Γαλλία και σε άλλα κράτη υπάρχουν παράλληλες κοινωνίες με σφικτό κώδικα συμπεριφοράς και με πολύ μεγάλη δυσκολία διείσδυσης των κρατικών αρχών στους κόλπους τους. Το φαινόμενο αυτό εντοπίζεται σε μια ζώνη από τη κεντρική Αγγλία,προχωρώντας σε Βέλγιο-Μητροπολιτικό Παρίσι, Δυτικόγερμανικές πόλεις, Λομβαρδία, Βιέννη, δημιουργώντας μια τεράστια αστική ζώνη ελεύθερης και συνεχούς μετακινήσεις πολιτών που αριθμεί πάνω από 150 εκ. κατοίκους με εξαιρετική υποδομή στις συγκοινωνίες.
Οι δε εξτρεμιστικές κοινότητες της προαναφερόμενης περιοχής έχουν ολοένα και περισσότερο συμπτυχθεί μεταξύ τους και τα τρομοκρατικά δίκτυα εμφανώς το εκμεταλλεύονται και πολλαπλασιάζουν την δυναμική τους.
- Σε προηγούμενες επιθέσεις όπως στη Μαδρίτη το 2004 και το Λονδίνο το 2005 και άλλες, ο ευθέως εκφραζόμενος εκβιασμός των τρομοκρατών αποδείχθηκε ότι έγινε δεκτός από τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Απέσυραν στρατεύματα η μείωσαν κάθετα τη δράση τους προκειμένου να μην δεχθούν άλλες επιθέσεις. Σε άλλες περιπτώσεις, ιδιαίτερα Αραβικών κρατών μπήκαν σε μυστικές διαπραγματεύσεις ή άφησαν περιθώρια δράσης σε αρκετά εξτρεμιστικά δίκτυα. Οι τρομοκράτες-σε ότι αγορά τους καθοδηγητές- είναι ορθολογικοί παίχτες και στοχεύουν σε απτά πολιτικά ανταλλάγματα. Δεν πρέπει να μπερδεύει η ρητορική αλλά η στόχευση.
- Οι Δυτικές αρχές ασφαλείας χρησιμοποιούν κατά κόρο "διπλούς πράκτορες" που προέρχονται από τρομοκρατικές οργανώσεις προκειμένου να αποκτήσουν κάποια πληροφόρηση, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις αυτό λειτουργεί ως "μπούμερανγκ", όπως έγινε στις ΗΠΑ, Δανία, Ισπανία, Βέλγιο και Γαλλία. Αυτού του είδους τα άτομα είναι εξαιρετικά δύσκολο να εξακριβωθεί εάν πραγματικά έχουν πάψει να είναι τρομοκράτες και όπως αποδείχθηκε χρησιμοποιήθηκαν από τους συνεργάτες τους για να διεισδύσουν στις τοπικές αστυνομικές αρχές και εν συνεχεία συμμετείχαν οι ίδιοι και επιτυχημένα σε επιθέσεις.
- Υπάρχει υποτίμηση συστηματική τόσο από ειδικούς όσο και από το ευρύτερο κοινό σε αρκετά κράτη σχετικά με τις δυνατότητες αυτών των "Τζιχαντιστών".
Αυτό προέρχεται από εθνοκεντρική αντίληψη και υποδόριο ρατσισμό.
Τουναντίον έχουμε να κάνουμε με άτομα με πολύ σημαντική εμπειρία σε αντάρτικες επιχειρήσεις και σε πεδία μαχών ανά τον πλανήτη, ιδιαίτερα σκληραγωγημένους και εύστροφους σε συνδυασμό με φανατισμό θρησκευτικού τύπου που τους δίνει ηθικά εφόδια για την εκτέλεση της αποστολής τους.
Επιπλέον υπάρχουν καλά οργανωμένα στρατόπεδα εκπαίδευσης τρομοκρατών στη Συρία,Ιράκ, Υεμένη,Λιβύη, Μάλι, Νιγηρία, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Λίβανο και αλλού την παρούσα περίοδο και συνεχώς "σειρές" εκπαιδευμένων βγαίνουν στην επιφάνεια. Μεγάλος αριθμός εξ'αυτών είναι άτομα που έχουν "Δυτική" μόρφωση, είναι πολύγλωσσοι και πολυταξιδευμένοι και έχουν την ικανότητα εύστοχης προσαρμογής και διείσδυσης σε διάφορες κοινωνίες-σε συνδυασμό με τα εντυπωσιακά δίκτυα λογιστικής υποστήριξης που αναφέρθηκαν προηγουμένως.
Ο δε ιστορικός χρόνος όπως τον αντιλαμβάνεται ένας Τζιχαντιστής δεν έχει καμία σχέση με τη αντίστοιχη θεώρηση στην Ευρώπη. Ο χωροχρόνος μεταξύ του 7ου αιώνα και του 21ου πρώτου είναι ενιαίος, ακίνητος και αδιατάραχτος. Το δε Ισλάμ (τόσο το Σουνιτικό όσο και το Σιιτικό) έχει μια εντυπωσιακή παράδοση στην ανάπτυξη συνωμοτικών οργανώσεων, ανατρεπτικών δράσεων, παραστρατιωτικών ομάδων και συλλογική εμπειρία οργάνωσης παράνομης δράσης κάτω από τη μύτη ολοκληρωτικών ηγεμόνων και ούτω κάθε εξής.
Επιπλέον οι "κοσμικές" τρομοκρατικές και συνωμοτικές ομάδες που αναπτύχθηκαν στον Αραβικό κόσμο μεταπολεμικά και οι οποίες είχαν δεχθεί μεγάλη τεχνογνωσία, κυρίως από το Ανατολικό μπλοκ, έχουν πλέον ενωθεί ή συνεργαστεί με τις Τζιχαντιστικές, ενισχύοντας τη δυναμική τους.
- Οι λεγόμενοι "χρήσιμοι ηλίθιοι" σε Ευρωπαικές χώρες και αλλού, γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης κατά κόρον από τους Τζιχαντιστές. Αυτοί είναι εκπρόσωποι εναλλακτικών πολιτικών κινημάτων από την άκρα Δεξιά ή άκρα Αριστερά (που πιστεύουν ότι πολεμούν το "σύστημα"), εγκληματίες που επιδιώκουν το κέρδος, φιλανθρωπικές οργανώσεις με νηπιακή αντίληψη της πολιτικής και άλλοι.Σε ανοικτές κοινωνίες όπως είναι οι Ευρωπαικές τα Τζιχαντιστικά δίκτυα προσβλέπουν στην χρησιμοποίηση των παραπάνω για μια ποικιλία τακτικών δράσεων, όπως προκάλυψη, διείσδυση, απόσπαση πληροφοριών.
- Τέλος σε ότι αφορά τους πρόσφυγες, σε βραχυπρόθεσμο πλάνο το μείζων ζήτημα δεν είναι η ύπαρξη τρομοκρατών στις τάξεις τους, αλλά διαφορετικά ζητήματα που έχουν σχέσεις γενικότερη με τη δημόσια ασφάλεια.
Καταρχάς δεν υπάρχει ταυτοποίηση προσφύγων , αλλά καταγραφή και αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία.
Επίσης, τα τελευταία έτη από τα σωφρονιστικά (κατ'ευφημισμό) καταστήματα της Συρίας,Λιβύης, Αιγύπτου και του Ιράκ έχουν αποδράσει χιλιάδες λίαν επικίνδυνοι κακοποιοί, οι οποίοι λογικό είναι να έχουν χρησιμοποιήσει τα προσφυγικά ρεύματα , δηλώνοντας πλαστά στοιχεία για να συνεχίσουν τη δράση τους στην Ευρώπη.
Επιπλέον έχει παρατηρηθεί ότι σημαντικό αριθμός εισερχόμενων πάσχει από σοβαρές ασθένειες κυρίως ηπατίτιδα και φυματίωση. Ο δε "Βαλκανικός δρόμος" από την Ελλάδα προς τη Γερμανία θα αποτελέσει αυτή τη χειμερινή περίοδο το "hot spot" για πιθανή εκδήλωση επιδημίας γρίπης λόγω των ιδανικών συνθηκών που αποτελούνται από εξασθενημένους οργανισμούς, ιδιαίτερα σε παιδιά και μεγάλες ηλικίες που βρίσκονται σε μεγάλες συγκεντρώσεις.
Σε γενικές γραμμές είναι βέβαιο ότι νέες επιθέσεις αναμένονται , ενδεχομένως μεγαλύτερης έντασης από την πρόσφατη και ότι οι προκλήσεις σε όλα τα επίπεδα αυξάνονται.